W momencie wybuchu I wojny światowej w 1914 roku w Grudziądzu znajdował się jeden stały most kolejowo-drogowy przez Wisłę. Dostępne informacje sugerują, że do tego czasu na moście znajdował się albo pojedynczy tor kolejowy oraz oddzielona od niego jezdnia albo na moście istniały dwa tory, z czego jeden był współdzielony z jezdnią. W pierwszym przypadku prawdopodobnie do mostu doprowadzone były z obu stron dwa tory i dopiero tuż przed wjazdem na most tory te łączyły się w jeden. Ruch przed wjazdem na most prawdopodobnie regulowany na dodatkowych posterunkach zbudowanych w sąsiedztwie obu przyczółków.

Wybuch I wojny światowej oraz intensywne działania wojenne w Prusach Wschodnich (m.in. Bitwa nad jeziorami mazurskimi) spowodowała gwałtowny wzrost ruchu kolejowego w kierunku wschód - zachód. Odcinek linii kolejowej Laskowice Pom. - Grudziądz - Jabłonowo stał się strategiczną linią zaopatrzenia frontu wschodniego. Na tym dwutorowym odcinku pojawiało się jednak poważne ograniczenie przepustowości - most w Grudziądzu. Jeżeli most był dwutorowy, okresowe zamknięcia jednego z torów dla przepuszczenia ruchu kołowego wyraźnie ograniczały jego przepustowość. Jeśli most był jednotorowy, ograniczenie przepustowości musiało być naprawde poważne.


Fot. 1. Pociąg na moście kolejowo-drogowym w Grudziądzu, około roku 1910. Fotografia sugeruje, że na moście znajdują się dwa tory. Jednak pewne inne elementy widoczne na zdjęciu moga podważać taką interpretację.
Zdjęcie z książki S. Bufe - Eisenbahnen in West- und Ostpreußen.
Prawdopodobnie wtedy pojawił się pomysł całkowitego wyeliminowania ruchu kołowego z mostu. Aby to zrealizować, należało zbudować nowy most drogowy w Grudziądzu. Oczywiście ze względu na czas wojny nie mógł to być most "pełnowymiarowy". I tak (prawdopodobnie) w roku 1914 powstał w Grudziądzu tymczasowy most wojenny. Był to most wysokowodny i nie uniemożliwiał ruchu statków. Część nurtowa mostu była stalowa, kratownicowa z jazdą dołem. Rozpiętość przęseł wynosiła ok. 50 metrów, nad Wisłą znajdowało się 8 przęseł. Część nad terenem zalewowym Wisły była prawdopodobnie drewniana.


Fot. 2. Widok na grudziądzki drogowy most wojenny w czasie I wojny światowej. Na jednym z przęseł tablica z napisem "Durchfahrt" - miejsce przepływu dla statków.
Most zlokalizowany był na przedłużeniu dzisiejszych Al. 23 Stycznia. Lokalizacja była uzasadniona - most prowadził bezpośrednio na jedną z głównych ulic miasta. Ponieważ pojawiają się mylne informacje na temat lokalizacji tego mostu, poniższe zdjęcia powinny te wątpliwości wyjaśnić.


Fot. 3. Lokalizacja mostu wojennego na współczesnej mapie Grudziądza.

Fot. 4. Zdjęcie lotnicze Grudziądza ok. roku 1917. Wyraźnie widoczna lokalizacja mostu. Strzałkami zaznaczono Farę (prawa strzałka) oraz Młyn pod Orłem i ujście Trynki (lewa strzałka).
Most przetrwał I wojnę światową. Został rozebrany około roku 1922. Niewątpliwie nie został po prostu zlikwidowany bez śladu. Przęsła nurtowe zostały prawdopodobnie przeniesione w inne miejsce. Być może stoją do dziś nad jakąś rzeką. Gdzie? Może z czasem uda się to ustalić...

Pomimo upływu prawie 100 lat od budowy mostu jest jeszcze możliwe odnalezienie jego pozostałości. Nie ma ich dużo, w zasadzie udało się odnaleźć tylko jedno miejsce, w którym widoczne są pozostałości podpór mostu. Pozostałości te znajdują się w pobliżu wału przeciwpowodziowego na lewym brzegu Wisły.




Fot. 5 i 6. Współczesne pozostałości mostu wojennego z czasu I wojny światowej w Grudziądzu.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Interesują Cię te zdjęcia we większej rozdzielczości? Napisz!

---